Żako: wrażliwy ptak o wielkim rozsądku

W swojej afrykańskiej ojczyźnie żako są typowymi mieszkańcami wierzchołków drzew w lasach deszczowych, w lasach namorzynowych i na wilgotnych sawannach. Ptaki te są bardzo ostrożne i chociaż sporadycznie odwiedzają tereny uprawne w poszukiwaniu pożywienia, unikają przebywania w pobliżu ludzi. Żako tworzą trwałe związki monogamiczne, w ciągu dnia przebywają w parach lub w małych grupach. O zmierzchu zwierzęta stają się towarzyskie i tworzą duże grupy gwarnie przesiadujące na albicjach.

Naturalne zagrożenie istnieje ze strony drapieżników plądrujących gniazda i dużych ptaków drapieżnych – ingerencja człowieka w siedlisko jest jednak znacznie poważniejsza. Żako zostały sprowadzone do Europy jako zwierzęta domowe przez marynarzy, prawdopodobnie na przełomie XVI. wieku. Od XIX. wieku w Europie z powodzeniem uzyskuje się przychówek.

Żako występuje w dwóch podgatunkach: kongijskim i liberyjskim, czyli timneh. Oba gatunki są szare, brakuje tylko małych piórek wokół oczu. Upierzenie na głowie jest nieco jaśniejsze, woskówka nad dziobem jest biała. Rzucającym się w oczy akcentem kolorystycznym są krótkie, czerwone piórka ogona. Żako timneh ma nieco ciemniejszy kolor, z raczej winno-czerwonym ogonem i brązową górną częścią dzioba – u żako kongijskiego jest ona czarna. Wśród entuzjastów papug od czasu do czasu mówi się o królewskiej papudze szarej z czerwonawymi piórami na ciele. W przypadku tych zwierząt nie mówimy ani o podgatunku, ani o mutacji kolorystycznej, lecz o oznace niedoboru, która objawia się w postaci zmian barwy upierzenia.

Aby zapewnić żako hodowlę zgodną z potrzebami gatunku, potrzebny jest przynajmniej jeden towarzysz – trzymanie tylko jednego ptaka jest niewłaściwe dla dobrostanu zwierzęcia – oraz dużo miejsca. Absolutnie minimalny rozmiar woliery dla ptaka wynosi 2 × 1 × 1 m (szerokość x głębokość x wysokość); dla każdego dodatkowego zwierzęcia dodaje się połowę tej wielkości. Takie zakwaterowanie nadaje się jako miejsce do spania i karmienia oraz jako tymczasowe zabezpieczenie. Ponadto ptakom należy zapewnić możliwość swobodnego latania. Należy pamiętać, że w naturze wszystkich papug jest obgryzanie drewna, papieru i wikliny, dlatego ważne jest odpowiednie urządzenie pomieszczeń.

Żako są bardzo głośne: Przenikliwe piski i gwizdy są częścią ich normalnego repertuaru. Przed zakupem należy dowiedzieć się, w jakim stopniu sąsiedzi tolerują hałas. Należy również pamiętać, że są to zwierzęta żyjące długo. Pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej opieki średni wiek żako wynosi 60 lat; udokumentowane są przypadki starszych ptaków. Żako nie są odpowiednimi zwierzętami dla początkujących i nadają się wyłącznie dla osób posiadających wiedzę na temat hodowli papug. Na brak zainteresowania oraz błędy w hodowli te wrażliwe ptaki szybko zaczynają reagować niewłaściwym zachowaniem, tj. agresją lub wyskubywaniem piór.

Naturalna dieta żako składa się głównie z owoców i części roślin, tj. pąki i kwiaty. Do tego dochodzą orzechy i nasiona – ptak zjada wszystko, co jest dostępne, i szybko przystosowuje się do zmienionych warunków. Dieta żako powinna zawierać wystarczającą ilość zielonej paszy: warzyw, owoców, kukurydzy, gwiazdnicy … Szybko odkryją Państwo, co lubią Państwa zwierzęta

Można to osiągnąć za pomocą dobrej mieszanki nasion dla papug i, niewielkiej ilości orzechów; ale muszą one być obrane, aby zapobiec przeniesieniu najmniejszych zarodników pleśni do narządów oddechowych. Żako potrzebują również cotygodniowej porcji białka w postaci twarożku lub gotowanego jajka. Aby zapewnić wystarczającą podaż wapnia, można sięgnąć po sepię i wapień. Uwaga: Żako nie tolerują awokado. Prosimy go nie podawać.

Kiedy żako nabierze zaufania do swoich ludzi, w większości przypadków szybko się oswaja. Podobnie jak wiele innych papug, żako wykazują pewne pragnienie bycia podziwianymi i chwalonymi; ich ciekawość sprawia, że ​​stają się częścią wszystkiego, co dzieje się w „roju”, a tym samym uczestniczą w życiu ludzi. Jeżeli wystarczająco nie zajmują się Państwo swoimi zwierzętami, będą to miały Państwu za złe. Przy wystarczającej stymulacji intelektualnej i opiece żako stają się bardzo czułe. Nawet więcej: mogą stawać się zazdrosne oraz reagować niechęcią i obrażać się, jeżeli podejrzewają konkurencję.

Ptaki mają wielki talent do mówienia i często spontanicznie naśladują głosy oraz odgłosy z otoczenia; ponadto potrafią powiązać przedmiot lub sytuację z często słyszanymi słowami i samodzielnie je zastosować. Żako są również uważane za niezwykle empatyczne i bardzo delikatne. Rozpoznają nastroje swoich ludzi i reagują na nie. Ale potrzebują też pewnego poziomu nauki zachowania: Jeżeli żako dostrzeże ku temu okazję, spróbuje zdobyć „główną pozycję” w rodzinnym stadzie. Podobnie jak ma to miejsce w przypadku szkolenia psów, ważne jest, aby stali się Państwo „zwierzęciem alfa”.

Mądrość żako jest legendarna i od dawna zadziwia właścicieli papug i naukowców. Na przykład żyjące w niewoli żako używają narzędzi, np. pustych przedmiotów do nabierania wody, i używają patyków jako „skrobaków do pleców”. Nie można wykluczyć, że wolno żyjące ptaki robią podobnie. Zdolności poznawcze, które papuga żako o imieniu Alex zademonstrowała językoznawcy Irene Pepperberg, są absolutnie fascynujące. Niezwykle uzdolniony językowo żako Alex dysponował aktywnym słownikiem składającym się z 200 ludzkich słów i rozumiał dalszych 500. Potrafił dokładnie nazywać rzeczy, a nawet spontanicznie używać słów we właściwym kontekście. Opanował także liczby do siedmiu.

Absolutnie zdumiewające: ptak wydawał się mieć prawdziwą świadomość własnego „ja”, potrafił wyrażać życzenia (na przykład prosić o banana) i okazywać zirytowanie, gdy zamiast tego dostawał inny owoc. Eksperci porównują inteligencję żako z inteligencją dzieci w wieku przedszkolnym. Jeżeli będą Państwo szanować tego mądrego ptaka i jego indywidualny charakter, to okaże się on kochającym członkiem rodziny, z którym nigdy nie będą się Państwo nudzić!