Wścieklizna u psa – prawie zapomniana plaga
15.05.2023 - Czas czytania: 4 minuty
Wścieklizna brzmi prawie tak samo przerażająco jak nazwa ludzkiej plagi – dżuma. I słusznie, ponieważ psa czy osoby cierpiącej na wściekliznę w zasadzie nie da się już uratować. Psy w Polsce podlegają obowiązkowi szczepienia przeciwko wściekliźnie po ukończeniu 3. miesiąca życia. Szczepienie powinno być przeprowadzane co 12 miesięcy. W przeciwieństwie do innych państw – np. Niemiec – obowiązek ten nie został zniesiony. Zadają sobie Państwo pytanie: czy powinno się jeszcze w ogóle szczepić psa przeciwko wściekliźnie? Tutaj dowiedzą się Państwo wszystkiego, co warto wiedzieć o tej chorobie.
Czym właściwie jest wścieklizna?
Wścieklizna (z ang. rabies) to nazwa choroby wywołanej przez wirusy wścieklizny z rodzaju Lyssavirus, przenoszone przez ślinę lub przez błonę śluzową i krew. Wirusy wścieklizny mogą zarażać wszystkie ssaki, zwłaszcza zwierzęta mięsożerne, tj. psy, koty, lisy, wilki, szopy, fretki, nietoperze czy ludzie. Do zarażenia dochodzi zazwyczaj w wyniku ugryzienia lub zadrapań.
Wścieklizna jest chorobą śmiertelną, która dla nieszczepionego psa zawsze kończy się śmiercią.
Psy w Europie zazwyczaj zarażają się wirusami od lisów lub od siebie nawzajem. Okres inkubacji po ugryzieniu wynosi od dwóch do dziesięciu tygodni. Zależy to w dużej mierze od tego, jak blisko rany znajduje się mózg. Po wystąpieniu pierwszych objawów wścieklizny choroba trwa od jednego dnia do jednego tygodnia.
Wirusy wścieklizny rozprzestrzeniają się bardzo szybko przez krwiobieg i nieco wolniej przez nerwy, docierając za ich pomocą do miejsca przeznaczenia, czyli do mózgu.
Polska nie jest krajem „wolnym od wścieklizny“, choć na tle innych państw występowanie choroby stwierdzane jest relatywnie rzadko. Głównymi nosicielami wścieklizny w Polsce są lisy i nietoperze.
Dla psa nie ma sprawdzonego antidotum na wyleczenie rozwiniętej wścieklizny. Jedynie profilaktyczne szczepienie może uratować psu życie.
Wścieklizna u psa: objawy
Objawy wścieklizny u psów wynikają ze zniszczenia przez wirusy ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Im bliżej od miejsca zakażenia do mózgu, tym szybciej wirusy mogą atakować OUN. To samo odnosi się do infekcji poprzez krwiobieg. Objawy wścieklizny u psów pojawiają się – jak u ludzi – na skutek ostrego i intensywnego zapalenia mózgu. Choroba rozwija się zazwyczaj w trzech fazach, przy czym właściciele psów często nie rozpoznają pierwszej z nich.
1. faza:
- gorączka
- biegunka
- wymioty
- możliwy również kaszel
- sporadycznie zmiany usposobienia
2. faza:
- przybierające na sile zmiany usposobienia i zmienne nastroje
- wrażliwość na światło, powietrze i szum wiatru
- widok wody wywołuje nienaturalne zachowanie
- bojaźliwość, nieśmiałość i wycofanie w wariancie „wścieklizny cichej“
- wybuchy agresji, nieumotywowane i nieustające szczekanie oraz narastający niepokój w wariancie „wścieklizny
- szałowej“
- niedowłady, w szczególności kończyn tylnych
- skurcze mięśni
- ślinienie się, wywieszony język, szczękościsk (otwarty)
3. faza:
- skurcze
- ostateczny paraliż
- śpiączka i śmierć z powodu porażenia dróg oddechowych (uduszenie)
Wścieklizna u psa: leczenie
Podejrzenie zakażenia wścieklizną należy zgłosić właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii. Podejmuje on decyzje o dalszym trybie postępowania. Jeżeli istnieje podejrzenie o kontakcie ze zwierzęciem chorym na wściekliznę, powiatowy lekarz weterynarii może zdecydować o poddaniu psa obserwacji lekarsko-weterynaryjnej. Z reguły obserwacji poddane zostają zwierzęta, odnośnie których brak pewności co do ciągłości szczepień.
Zwierzę regularnie szczepione nie zachoruje – przyjmuje się, że nie stanowi zagrożenia ani dla innych zwierząt, ani dla ludzi. Również w jego przypadku o sposobie dalszego postępowania decyduje powiatowy lekarz weterynarii, który może objąć zwierzę obserwacją.
Obserwacja taka może być przeprowadzana stacjonarnie we wskazanym przez powiatowego lekarza weterynarii zakładzie leczniczym.
Jak rozpoznaje się wściekliznę u psów?
Na żywym zwierzęciu nie da się postawić stuprocentowej diagnozy. Przy użyciu dostępnych dziś metod patogeny wścieklizny można wykryć jedynie poprzez badanie masy mózgu. Diagnoza ogranicza się zatem do wywiadu klinicznego.
Wścieklizna u psa: leczenie?
W przypadku zwierząt, u których w trakcie obserwacji stwierdzone zostaną pierwsze symptomy wścieklizny, weterynarz może zadecydować o eutanazji. Nie ma natomiast możliwości, by podjąć leczenie zwierzęcia, które zachorowało na wściekliznę.
Innymi słowy: nawet jeśli teoretycznie istnieje możliwość podania ewentualnie zarażonemu psu środków z zakresu medycyny człowieka, nie jest to praktykowane. Możliwości te byłyby jednak i tak bardzo ograniczone – prowadziłyby do pożądanego wyniku tylko wtedy, gdyby zakażony pacjent otrzymał surowicę i równoczesne szczepienia w ciągu kilku godzin.
Jeśli Państwa nieszczepiony pies wykazuje pierwsze objawy możliwej wścieklizny, powiatowy lekarz weterynarii może zadecydować o jego uśpieniu.
Szczepienie przeciwko wściekliźnie
Ze względu na przepisy prawne z jednej strony i brak efektywnych możliwości leczenia choroby z drugiej strony, szczepienia przeciwko wściekliźnie w Polsce nadal należą do szczepień obowiązkowych. Szczenię należy zaszczepić przeciwko wściekliźnie już w 12. tygodniu życia i zadbać o dobre szczepienia podstawowe. O wytycznych dotyczących szczepień oraz kalendarzu szczepień przeczytają Państwo w poradniku Maxi Zoo Szczepienie psa.
W ten sposób chronią Państwo swojego psa, a także w znacznym stopniu przyczyniają się do tego, że patogeny wścieklizny w całej populacji zwierząt pozostają ograniczone do minimum.
