Ukąszenie psa przez kleszcza – fatalny scenariusz z konsekwencjami

Kiedy już kleszcz wyszuka sobie odpowiednie miejsce na ciele psa, nacina jego skórę aparatem gębowym i wbija się ssawką w powstałą ranę. Z niej wysysa zbierający się płyn limfatyczny, płyn komórkowy i krew. Kleszcze twarde wyposażone są w długi aparat gębowy z hakami zaczepowymi, za pomocą którego „wgryzają” się w żywiciela. W trakcie tego procesu kleszcz wprowadza do ciała żywiciela wydzielinę, zawierającą różnorodne substancje czynne.

W ciałach kleszczy mogą żyć określone zarazki, jak np. bakterie, wirusy czy inne pasożyty, które zamieszkują w nim jako żywicielu pośrednim. Kleszcz zainfekował się tymi współmieszkańcami od chorej ofiary, podczas jednego z poprzednich posiłków. Podczas podejmowania krwi kleszcz uwalnia niestrawione wcześniej resztki krwi z jelit do rany psa. W tym momencie patogeny zmieniają gospodarza i mogą teraz prowadzić do niebezpiecznych chorób w organizmie Państwa psa.

Pobieranie krwi przez dorosłego kleszcza trwa kilka dni i obejmuje jej stosunkowo niewielką ilość, ponieważ osobnik męski potrzebuje krwi tylko do własnego odżywiania, podczas gdy czeka na samicę. Dorosłe samice z kolei mogą ssać w miejscu ukąszenia nawet przez kilka tygodni, ponieważ potrzebują więcej krwi do produkcji jaj.

Niebezpieczeństwo zarażenia psa patogenami kleszcza występuje po około trzech godzinach. Kleszcz potrzebuje tego czasu, aby wypluć niestrawione resztki pobranej wcześniej krwi, wraz z patogenem, z przewodu pokarmowego do rany gospodarza. Z każdą godziną, w której kleszcz zasysa krew psa, zwiększa się ryzyko infekcji. Reguła jest więc następująca: kleszcza należy usunąć, gdy tylko zauważy się go na psie! Więcej na ten temat przeczytają Państwo tutaj.

Zarazki, które wraz ze śliną kleszcza mogą zostać przeniesione na psa, należy traktować bardzo poważnie – mogą one wywoływać choroby zaliczane do najcięższych zachorowań u psów.Dla psów żyjących w Europie Środkowej najbardziej niebezpieczne są: kleszcz pospolity, kleszcz łąkowy i kleszcz psi. Ten ostatni lubi ciepłe i suche otoczenia, stąd też uwielbia psy.

Przez długi czas uważano, że kleszcz psi zamieszkuje „jedynie“ basen Morza Śródziemnego. Przywleczone do Polski egzemplarze uznawano za niezdolne do przeżycia. Przypuszczenia te okazały się w ostatnich latach nieprawidłowe. Kleszcz psi ze względu na ocieplenie klimatu i sporą liczbę psów staje się coraz bardziej popularny na naszej szerokości geograficznej.

Kleszcz psi (Rhipicephalus sanguineus) jest koloru czerwono-brązowego, ma ok 1-3 mm wielkości, a w pełni napite osobniki żeńskie osiągają wielkość do 1,2 cm.

Pełny cykl rozwojowy, od larwy (ok 0,5 mm) poprzez nimfę (ok. 1 mm) do dorosłego osobnika, odbywa się na ciele psa. Jaja składowane są na podłożu lub w legowisku psa. Kleszcze psie są bardzo ruchliwe i przemierzają pomieszczenia w otoczeniu gospodarza, by znaleźć w nich miejsce do „przezimowania“. Bez spożycia krwi potrafią przeżyć do około roku.

Kleszcz psi może przenosić erlichiozę (Ehrlichia canis), anaplazmozętrombocytarną i babeszjozę z rodzaju Babesia canis vogeli. Wszystkie trzy są chorobami, których właściciele psów się obawiają i które występują w całej Europie, na różnych poziomach intensywności.

Erlichioza jest chorobą wywoływaną przez bakterie z rodzaju riketsji. Atakują one białe ciałka krwi (leukocyty) w organizmie psa i blokują układ immunologiczny, który nie może ich zaatakować. Symptomy erlichiozy są bardzo różnorodne, rozpoczyna się ona tzw. fazą ostrą, która po okresie około dwóch do czterech tygodni przechodzi w stadium subkliniczne, bezobjawowe (utajone), a następnie w silnie objawowe stadium chroniczne.

Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) jest trochę większy od kleszcza psiego i przenosi patogeny boreliozy, kleszczowego zapalenia opon mózgowych (KZM) oraz anaplazmozy.

Podczas gdy psy rzadko zapadają na kleszczowe zapalenie opon mózgowych, borelioza jest najczęstszą chorobą odkleszczową w naszych szerokościach geograficznych.

Borelioza wywoływana jest przez bakterie z gatunku borelia, czas inkubacji których wynosi od dwóch tygodni do pięciu miesięcy. Symptomy boreliozy są w jej początkowym stadium niespecyficzne i pogarszają się bardzo powoli.

Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus) jest trochę większy od kleszcza pospolitego, a na jego pancerzu grzbietowym z białawym, marmurkowym wzorem pozwala się dobrze rozróżnić czerwono-pomarańczowy zewnętrzny brzeg. Przenosi on patogeny babeszjozy, Babesia canis canis, która żyje w czerwonych ciałkach krwi (erytrocytach) i niszczy je. Pierwszym objawem tej choroby jest anemia (niedokrwistość). Pierwotnie babeszjoza była „chorobą śródziemnomorską“, ale dziś patogeny zadomowiły się już w Niemczech, Holandii, Polsce i Szwajcarii. Uważa się, że patogen ten wykazuje szczególnie silne działanie chorobotwórcze. Babeszjoza jest również znana jako „piroplazmoza“. Nieleczona, prowadzi do śmierci psa.

W przypadku zaobserwowania objawów choroby po ukąszeniu psa przez kleszcza należy niezwłocznie udać się do weterynarza.

Niezależnie od opisanych objawów ukąszenie kleszcza może zasadniczo wywoływać również alergie i zapalenie skóry.

Lektura naszego poradnika nie zastąpi jednak wizyty u weterynarza. Zawarte tu informacje nie mogą być jedyną podstawą do podejmowanych decyzji o stanie zdrowia psa. W przypadku schorzeń oraz stosowania leków należy skontaktować się z weterynarzem.

Właścicielom psów trudno jest powstrzymać czworonożnego pupila przed buszowaniem w poszyciu, na łąkach i w krzakach, tym bardziej, że miejsca te są naturalnym rewirem psa i dają mu ogromną radość. Stąd obok profilaktyki niezbędne jest szczegółowe oglądanie psa po każdym spacerze, w szczególności od marca do października.

Jego częścią powinno być dokładne przejrzenie sierści psa pod kątem pasożytów. Najlepiej jest kompletnie wyszczotkować psa i następnie wytrzeć go białym, lekko wilgotnym ręcznikiem. Należy przy tym rozglądać się za pełzającymi, brązowymi lub czerwonobrązowymi drobiazgami lub napitymi już okazami, szczególnie na głowie, brzuchu, w okolicach lędźwi, na uszach, nie zapominając oczywiście o przestrzeniach między palcami.

Jeżeli znajdą Państwo napitego już kleszcza, należy użyć odpowiedniego narzędzia, by fachowo usunąć pasożyta. Kleszcza należy usunąć niezwłocznie.W ofercie sklepów specjalistycznych dostępne są najróżniejsze przyrządy do usuwania kleszczy, jak np. szczypce czy pętle do usuwania kleszczy.

Eksperci polecają haczyk do usuwania kleszczy (tzw. kleszczołapki), dostępny w dwóch rozmiarach. Za jego pomocą można efektywnie i bezboleśnie usunąć kleszcza również z wrażliwych części ciała psa.

Jeśli chcą Państwo wyjechać z psem za granicę, należy chronić czworonoga przed rozprzestrzeniającymi się tam pasożytami i patogenami. W tym wywiadzie profesor von Samson-Himmelstjerna wyjaśnia, czym one są i jak można chronić przed nimi swojego psa.