Jak widzi pies i czy rozróżnia kolory?

Wielu właścicieli zastanawia się, czy psy widzą kolory – a jeśli tak, to które są dla nich najbardziej wyraźne, atrakcyjne, a być może i należą do ulubionych. Jednym z najczęściej powielanych mitów jest przekonanie, że psy widzą świat tylko w odcieniach szarości. Jest to jednak zupełną nieprawdą. Należy wiedzieć, że choć psy nie dostrzegają świata w tak kolorowy sposób jak ludzie, to jednak ich percepcja kolorów jest bardziej złożona niż mogłoby się nam wydawać.

Aby lepiej zrozumieć, jak widzi pies i jakie kolory dostrzega, należy w pierwszej kolejności przyjrzeć się anatomii ludzkiego i psiego oka oraz wyjaśnić, co tak właściwie warunkuje dostrzeganie różnych barw.

O tym, jak widzi pies kolory w warunkach słabego oświetlenia, decydują pręciki. Zdolność do widzenia fotopowego, czyli widzenia kolorów w dobrym oświetleniu, możliwa jest z kolei za sprawą znajdujących się w oku mikroskopijnych komórek – tak zwanych czopków. Czopki pełnią rolę światłoczułych receptorów. W zależności od rodzaju, reagują one na różne długości fal świetlnych odpowiadających różnym kolorom.

Ludzki wzrok opiera się na trzech rodzajach receptorów światła umożliwiających dostrzeganie barw – a w zasadzie fal światła w postaci czerwonego, zielonego i niebieskiego koloru. Zaledwie trzy rodzaje czopków dają możliwość rozróżniania olbrzymiej gamy zróżnicowanych barw.

W odróżnieniu od ludzi, czworonogi mają natomiast dwa rodzaje receptorów kolorów w swoich oczach, które pozwalają im widzieć wybrane fale z zakresu krótkiej i średniej długości – przede wszystkim odcienie niebieskiego i żółtego oraz inne kolory będące ich mieszaninami. Tak zwane widzenie dichromatyczne przekłada się znacząco na to, jakie kolory widzą psy. Spektrum barw u czworonogów jest znacznie węższe niż ludzkie, a widziany ich oczami świat o wiele mniej zróżnicowany kolorystycznie.

W takim razie, jakie kolory widzi pies? Zakres rozpoznawanych przez niego barw jest mocno ograniczony. Świat widziany jego oczami zdominowany jest przez odcienie niebieskiego i żółtego. Pies jest w stanie rozpoznać mieszaniny tych barw, różne ich tonacje, kolory jasne i ciemne – przykładowo, granatowy, błękitny, kobaltowy, słomkowy, płowy czy miodowy. Rozróżnia także barwy brązu. Widoczne są dla niego oczywiście czerń i biel oraz różne odcienie szarości. Czerwień jest natomiast odbierana jako odcienie szarości i beżu. Zwłaszcza w przypadku tego koloru ważniejsza jest dla psa jasność danego obiektu niż sama barwa – dla przykładu, pies przewodnik jest w stanie odróżnić na przejściu dla pieszych światło zielone od czerwonego, ponieważ wyraźne, świecące światło o barwie czerwonej postrzega jako prawie czarne.

Jakie kolory widzą psy najlepiej? Skoro czworonogi dostrzegają głównie niebieskie i żółte odcienie, można przypuszczać, że to właśnie te barwy są dla nich najbardziej wyraziste, a zarazem atrakcyjne w odbiorze. Dlatego, jeśli chcemy przyciągnąć uwagę naszego pupila, warto postawić na zabawki dla psów właśnie w tych kolorach.

Jednocześnie, kolory postrzegane przez psa jako szare lub bliskie czerni – a zatem przede wszystkim czerwień i różne jej odcienie – będą dla niego najpewniej mniej zauważalne i interesujące. Nie oznacza to jednak, że wszystkie akcesoria do aportowania dla psów w tych barwach mogą nie sprawdzić się w czasie treningów czy szkoleń. Czerwona albo zielona piłka może być dla psa trudniejsza do zauważenia wśród roślinności niż ta w kolorze niebieskim, co zwiększy poziom trudności danego ćwiczenia. Jednocześnie, jeśli dopiero zaczynasz treningi z psem, lepiej postawić na zabawkę w dobrze rozpoznawanym przez niego kolorze.

Choć zatem psy nie widzą tak bogatego spektrum barw, jak ludzie, niektóre z nich wyróżniają się w ich środowisku. Odcienie niebieskiego i żółtego są dla nich najbardziej wyraziste, podczas gdy czerwień i zieleń mogą być trudniejsze do rozróżnienia. Pamiętaj o tych informacjach następnym razem, kiedy będziesz wybierać akcesoria na spacer z psem. Miej na względzie, że na jakość widzenia wpływa też właściwa pielęgnacja psich oczu. Ma ona znaczenie w szczególności w przypadku tych ras psów, które wykazują zwiększoną predyspozycję do schorzeń narządu wzroku.

Wiemy już, jakie kolory widzi pies. Naturalnie nasuwającym się pytaniem jest to, jakich kolorów nie jest w stanie dostrzec. Mniejsza ilość receptorów sprawia, że poza jego spektrum widzenia znajdują się pomarańczowy, zielony, fioletowy i czerwony. W takim razie, jak widzi pies właśnie te kolory?

Badania pokazują, że barwy z zakresu fal krótszych (do jakich należy fiolet), czworonogi postrzegają jako odcienie niebieskiego, z kolei kolory fal średniej długości (czyli zielenie, pomarańcze) odbierają jako różne odcienie żółtego. Częstym pytaniem jest również to, na jakie kolory widzą psy czerwony – kolor wyjątkowo intensywny i wyrazisty dla człowieka. Okazuje się, że w zależności od nasycenia, kolor ten może być przez nie postrzegany jako… brunatny, szary, a nawet czarny!

Pies doskonale widzi szybko lecącą piłkę, natomiast stojąca w bezruchu postać może być dla niego trudna do dostrzeżenia. Pies prędzej ją wyczuje! To właśnie dlatego niektóre produkty dla psów, na przykłąd  inteligentne zabawki, są nie tylko w mocno wyróżniających się kolorach, ale i o specyficznym zapachu, który pozwala psom wyczuć je ze znacznej odległości.

Większość ras psów to dalekowidze, dlatego słabiej widzą to, co jest blisko nich. Niektóre rasy są natomiast krótkowzrokowcami – ostro i wyraźnie widzą obiekty, które znajdują się tuż przed ich nosem.

W porównaniu do ludzi, psy posiadają zwiększone pole widzenia. Wszystkie psy, nawet należące do ras brachycefalicznych – ze spłaszczoną twarzoczaszką – widzą doskonale to, co znajduje się na bokach, w zasięgu 120 stopni, podczas gdy u człowieka kąt widzenia wynosi zaledwie 90 stopni (łącznie 180 stopni). Z kolei rasy psów z wydłużonym pyskiem mają zdolność widzenia o łącznej mierze 270 stopni.

Podobnie jak u kotowatych, tak i u psów, wsparciem dla zmysłu wzroku jest w wielu sytuacjach węch i słuch. Bardzo często, podczas spaceru z czworonogiem, można zaobserwować, że nasz pies z niepokojem patrzy na jakiś obiekt (np. fruwającą foliową siatkę) i zaczyna na niego szczekać. Takie zachowanie może wynikać z tego, iż nie jest to dla niego oczywista i znana rzecz.

Odpowiedź na pytanie, czy psy widzą w ciemności, wydaje się dla wielu opiekunów oczywista. Obserwując zachowanie czworonoga w czasie spaceru czy poruszania się w domu po zmroku bez trudu zauważyć można, że nie ma on większych problemów z odnalezieniem się w warunkach słabego oświetlenia.

Istotnie – psy widzą w ciemności znacznie lepiej niż ludzie. Są jednak do tego naturalnie predysponowane. W porównaniu do człowieka, ich oczy wyposażone są w większą liczbę wspomnianych już pręcików — czyli komórek reagujących na światło. Co więcej, wzrok psa w nocy wspierany jest także przez tapetum lucidum – czyli specjalną warstwę odbijającą światło, jaka znajduje się za siatkówką psiego oka. To właśnie dzięki niej, psy są w stanie skupiać więcej światła na siatkówce, co poprawia ich zdolność widzenia w słabym świetle.

Jeśli kiedykolwiek udało Ci się zauważyć, że oczy Twojego psa świecą w ciemności pod wpływem światła, to właśnie efekt działania tej dodatkowej warstwy. Mimo to, warto kupić akcesoria dla psów zapewniające bezpieczeństwo w ciemności – dzięki nim nasz pupil będzie doskonale widoczny w każdych warunkach.

Wiemy już, czy i jak widzi pies w ciemności. Automatycznie nasuwa się więc kolejne pytanie – a mianowicie, jak widzi pies w nocy. Specyfika budowy psiego narządu wzroku pozwala czworonogom zdecydowanie lepiej niż ludziom dostrzegać ruchy i kształty w warunkach słabego oświetlenia. Nie oznacza to jednak, że widzą one w nocy tak jak w dzień. Co więcej, podobnie jak ludzie, psy nie widzą w ciemności barw.

Oczywiście to, jak widzi pies, zależy też w dużej mierze od innych czynników – w tym między innymi wieku, rasy, ogólnego stanu zdrowia czy przebytych chorób narządu wzroku, takich jak na przykład zapalenie spojówek u psa. Aby jak najlepiej dbać o wzrok swojego pupila, można zainwestować w produkty do pielęgnacji oczu u psów, które ułatwią profilaktykę i zapobiegną ewentualnym problemom zdrowotnym.

Wielu właścicieli zastanawia się także, jak pies postrzega telewizor. Nie bez powodu – psy bardzo często przyłapać można na wpatrywaniu się w ekran odbiornika. Czy jednak rzeczywiście nasze czworonogi „oglądają” telewizję? Jak widzą wyświetlany obraz i czy dostrzegają te same kolory, ruchy i kształty? I czy rzeczywiście wiedzą, co dzieje się na ekranie?

Jak już wiesz, wzrok psa różni się od ludzkiego w wielu aspektach – również, kiedy mowa o umiejętność rozpoznawania ruchu. Psie oczy mają bardzo mocno rozwiniętą zdolność do jego detekcji i rejestrują migotanie o częstotliwości 75 Hz, co czyni je bardziej wrażliwymi na szybko poruszające się obiekty. Ludzkie oczy wyłapują natomiast drgania o częstotliwości 55 Hz. Ponadto, zdolność psów do widzenia w słabym świetle sprawia, że mogą być bardziej wrażliwe na kontrast i ruch w telewizji, nawet gdy światło w pokoju jest przygaszone.

Zdolność detekcji ruchu przekłada się bezpośrednio na to, jak widzi pies to, co wyświetlane jest na ekranie. Jeśli częstotliwość odświeżania ekranu telewizora jest zbyt niska, wzrok psa bez problemu wyłapuje następujące po sobie klatki, przez co obraz rejestruje jako serię zdjęć, a nie płynny film. Telewizory nowej generacji emitują jednak obraz z taką częstotliwością, że psy, tak jak ludzie, widzą płynny obraz, a nie migotanie klatek, które mogły obserwować dawniej, w starszych modelach urządzeń.

Czy to oznacza, że psy dostrzegają dokładnie to, co my? Nie do końca. Chociaż nowoczesne telewizory umożliwiają im widzenie płynnego obrazu, nadal dostrzegają go w innych barwach. Jakie kolory widzi pies na ekranie telewizora? Jak już wcześniej wspomnieliśmy, czworonogi widzą świat głównie w odcieniach niebieskiego i żółtego. Kolory widziane na ekranie są więc podobne do tych, które dostrzegają w rzeczywistości. Odcienie czerwieni i zielonego mogą zatem wydawać się szaro-brązowe, podczas gdy odcienie niebieskie i żółte są dla nich bardziej wyraziste.

A co z odbiorem samego przekazu? Czy psy faktycznie „wiedzą”, co widzą w telewizji? Chociaż mogą one reagować na obrazy i dźwięki, takie jak szczekanie innego psa lub sylwetki zwierząt, niekoniecznie będą w stanie zrozumieć kontekst tak, jak ludzie. Reakcja Twojego psa na telewizor zależy również od jego osobowości, rasy i wcześniejszych doświadczeń. Niektóre psy mogą być bardziej zainteresowane obrazami w telewizji niż inne.

Kiedy patrzymy w lustro, z łatwością rozpoznajemy swoje odbicie. Jest to dla nas naturalne i nie wymaga głębokiej refleksji. Zatem jak jest z naszymi czworonożnymi przyjaciółmi? Jak widzi pies swoje odbicie w lustrze? Czy potrafi utożsamić się z tym odbiciem tak, jak człowiek?

W lustrze podobnie jak w telewizorze obraz jest przedstawiony w kolorach. Nietrudno więc zgadnąć, jakie kolory widzi pies. Jak już wcześniej omawialiśmy, psy dostrzegają świat głównie w odcieniach niebieskiego i żółtego, co znajduje odzwierciedlenie także w barwach dostrzeganego lustrzanego odbicia.

Czy pies widzi w lustrze siebie? Zdolność do rozpoznawania siebie w widzianym odbiciu jest fascynującym tematem badawczym i nadal stanowi przedmiot zainteresowania wielu naukowców. Eksperymenty przeprowadzone w tym zakresie przyniosły do tej pory niejednoznaczne wyniki. Niektóre psy wydają się rozpoznawać siebie w lustrze, inne reagują, jakby widziały obcego psa, jeszcze inne – zupełnie nie zwracają uwagi na swoje odbicie. Co jest przyczyną tak różnych reakcji?

Istotna tutaj jest zdolność do samoświadomości, która w przypadku psów jest tematem do dyskusji. Test lustra, zaproponowany przez Gordona Gallupa w 1970 roku, jest jednym ze standardowych testów samoświadomości u zwierząt. Test polega na tym, że badacz umieszcza kolorowy znacznik na ciele zwierzęcia w miejscu, którego nie może ono zobaczyć bez użycia lustra. Jeśli zwierzę używa lustra, aby zbadać znacznik na swoim ciele, uważa się, że zdaje test samoświadomości.

Psy, w przeciwieństwie do naczelnych czy delfinów, zazwyczaj nie zdają tego testu. Nie oznacza to jednak, że nie są samoświadome, lecz jedynie potwierdza, że identyfikują się przede wszystkim przy pomocy węchu, który, w tym przypadku kontaktu w lustrzanym odbiciem nie może w końcu zostać wykorzystany.

Choć zatem psy mogą widzieć swoje odbicie w lustrze, nie zawsze rozumieją, że to one same są w nim przedstawione. Z tego też względu, bardzo często w pierwszym kontakcie z nim, po prostu na nie szczekają lub przyjmują postawę zachęcającą do zabawy, sądząc, że jest tam inny pies.

O tym, jak widzi pies i jakie kolory dostrzega, decyduje przede wszystkim anatomia narządu wzroku. Psy widzą świat inaczej niż ludzie, zarówno pod względem kolorów, jak i zdolności do widzenia w ciemności. Chociaż nie rozpoznają pełnej gamy barw, są w stanie odróżniać pewne kolory. Dzięki specyficznej budowie oka, są jednak o wiele lepiej przystosowane do widzenia w słabszym świetle i znakomicie wyłapują ruch – zwłaszcza, gdy obiekt znajduje się w dalszej odległości. Choć więc percepcja kolorów jest u psów ograniczona, unikalne zdolności wzrokowe wynagradzają im te niedostatki, znacząco pomagając w codziennym życiu.