Instynkt ochrony u zwierząt: gdy pies broni człowieka
15.05.2023 - Czas czytania: 4 minuty
Psy w ludzkim społeczeństwie mają konkretne zadania: mogą być towarzyszami zabaw rodziny, przewodnikami stada, kompanami podczas polowań — lub czujnymi stróżami i „ochroniarzami”. Pilnowanie i ochrona domu oraz gospodarstwa lub Państwa to tradycyjne i typowe zadanie dla psów, które opiera się na wykorzystaniu naturalnych instynktów zwierzęcia. Cecha ta może stanowić problem, jeśli zostanie źle ukierunkowana lub będzie się manifestować zbyt mocno. Tu można się dowiedzieć, jak skierować „ambicje” psa na właściwe tory.
- Jak działa instynkt ochronny u psa?
- Gdzie przebiega granica między właściwym a niewłaściwym zachowaniem?
- Co zrobić, jeśli pies chce bronić dziecka?
- Kiedy u psa rozwija się instynkt ochrony?
- Czy istnieją rasy psów o szczególnie silnym instynkcie ochronnym?
- Jak poradzić sobie ze zbyt silnym instynktem ochronnym u psa?
Jak działa instynkt ochronny u psa?instynkt ochronny
To może być zaskoczeniem: w psim stadzie zadanie „ochrony” nie jest obowiązkiem zwierzęcia alfa. Wręcz przeciwnie, to mniej suwerenne, stojące niżej w hierarchii zwierzęta, które instynktownie obserwują otoczenie, reagują ekscytacją na nieznane i próbują sprawdzić, czy potencjalne zagrożenie da się wyeliminować przez szczekanie lub pokazywanie zębów.
Zadaniem bardziej dominujących zwierząt jest zaś ocena, czy niebezpieczeństwo faktycznie istnieje, a następnie odpowiednie reagowanie jako przywódca — podział zadań sprawdzony w naturze. Dla domowego psa zwierzęciem alfa jest jego opiekun, który ocenia niebezpieczeństwo sytuacji. I to jest właśnie źródło większości problemów z instynktem ochronnym: jeśli pies ma wrażenie, że jego pan czy pani nie mają niezbędnego autorytetu, pojawia się impuls, aby bronić „bezradnego” członka stada i ignorować jego przywództwo w tej sytuacji.
Co ciekawe, wiele psów wykazuje znacznie silniejszy instynkt ochronny w nocy niż w ciągu dnia. Zwierzę, które w dzień spokojnie zalicza zwyczajową rundkę spaceru, w ciemności na tej samej trasie może być znacznie bardziej czujne. Z pewnością w takiej sytuacji odbiera „podprogowo” napięcie opiekuna, ale same warunki otoczenia także wydają się wpływać na gotowość psa do obrony.
Gdzie przebiega granica między właściwym a niewłaściwym zachowaniem?
W przypadku psów stróżujących i chroniących ludzi wykorzystywany jest impuls do ochrony terenu lub opiekuna, specjalnie trenowany i wzmacniany przez hodowców. Jeśli pies szczeka na nieupoważnione osoby lub broni swoich państwa w niebezpiecznych sytuacjach, jest to zachowanie pożądane dla psa i właściciela.
Problem pojawia się jednak, jeśli instynkt obronny przejawia się w nieodpowiednich sytuacjach: gdy pies zaczyna bez przyczyny szczekać na przechodniów i inne psy albo nie uznaje granic swojego terytorium. Granica między zachowaniami pożądanymi a wzmacniającymi instynkty obronne jest cienka i w dużym stopniu zależy do tego, co robią opiekunowie psa.
Co zrobić, jeśli pies chce bronić dziecka?
Szczególna uwaga jest niezbędna, gdy w ludzkim stadzie pojawia się małe dziecko. Wtedy u psa może obudzić się instynkt, aby chronić „młode zwierzę”, ale czasem także „wychowywać” je. Ponieważ jednak niemowlęta nie są szczeniętami, może to mieć tragiczne konsekwencje. Nie wolno nigdy zostawiać psa i dziecka bez opieki. Trzeba też wyjaśnić zwierzęciu, że nie musi nadzorować małego członka rodziny: to zadanie jego ludzkich rodziców.
Kiedy u psa rozwija się instynkt ochrony?
Pierwsze skłonności do chronienia opiekuna można zauważyć już u szczeniąt. Dlatego od początku konieczna jest konsekwentna edukacja i zapobieganie niepożądanym zachowaniom. Zwierzę powinno zrozumieć, w jakich sytuacjach jego zachowanie jest właściwe. Należy też pewnie i spokojnie reagować na nagłe przejawy instynktu ochronnego u psów w wieku dorastania lub psich seniorów.
Czy istnieją rasy psów o szczególnie silnym instynkcie ochronnym?
Instynkt ochrony rozwija i przejawia się różnie u różnych psów. Nawet w obrębie tej samej rasy zdarzają się zwierzęta o bardzo dużej potrzebie chronienia innych lub zupełnie jej pozbawione. Także wykształcenie i postawa opiekunów wpływają na intensywność tego instynktu. Istnieją jednak rasy psów pracujących, których instynkty ochronne zostały sprawdzone w hodowli. Za takie rasy uważane są doberman, owczarek niemiecki, malinois, hovawart, rottweiler i terrier.
Jak poradzić sobie ze zbyt silnym instynktem ochronnym u psa?
Mimo że instynkt ochronny psa wynika z lojalności i przywiązania, czasem wymyka się spod kontroli i może szybko przekształcić się w agresję. W skrajnych przypadkach może się nawet zdarzyć, że zwierzę nie pozwala innym osobom z rodzinnego „stada” kontaktować się z opiekunem. Ogólna zasada: jeśli pies zachowuje się w sposób niepożądany, należy konsekwentnie go rozpraszać. Gdy tylko zwierzę zacznie wchodzić w rolę obrońcy opiekuna w nieodpowiedniej sytuacji, trzeba reagować w sposób pewny, przejmując inicjatywę.
Pies musi być posłuszny: należy wydać mu zdecydowaną komendę („na miejsce!”, „siad!”). Można też spróbować odwrócić uwagę psa i uniemożliwić mu kontakt wzrokowy z „niebezpieczeństwem”. Pies powinien zawsze znajdować się z tyłu: wychodząc naprzód i stając między nim a potencjalnym zagrożeniem, zapewniają mu Państwo ochronę, zajmując pozycję suwerennego przywódcy stada, który ma sytuację pod kontrolą.
Prowadzenie psa na smyczy także może wzmocnić u niego poczucie bezpieczeństwa i skłonić go do podporządkowania się. Należy unikać krzyczenia na psa: w trudnej sytuacji zwierzę może to błędnie zinterpretować jako zachętę. Dlatego podczas spaceru należy możliwie wcześnie podchodzić do innych psów i „pozdrawiać” je, jeśli są przyjazne i biegną bez smyczy.
