Kangal – charakterystyka rasy, wymagania, cena

Kangal, określany również jako kangal turecki bądź turecki pies pasterki, to rasa zaliczana do grupy psów pierwotnych – z długą, a zarazem dość niejednoznaczną historią. Jej nazwa pochodzi od tureckiego miasta Kangal mieszcącego się w obrębie prowincji Sivas. Przodkami rasy były najprawdopodobniej duże psy w typie mastifa, które przywędrowały na obszar Wyżyny Anatolijskiej z terenów Azji Środkowej wraz z koczowniczymi ludami. Najstarsze znaleziska wskazują jednak, że korzenie kangali sięgać mogą starożytnej Mezopotamii. Podejrzewa się, że protoplaści rasy żyć mogli na tych terenach już ponad 6000 lat temu!

Psy będące przodkami kangala od samego początku wykorzystywane były do pilnowania stad owiec i kóz przed wilkami. Na uwagę zasługuje fakt, że swoje zadanie wykonywały w wyjątkowo surowych warunkach. Górzysty teren, suche i upalne lata, mroźne zimy, znikoma ilość pożywienia – wszystko to sprawiło, że przeżyć mogły wyłącznie najmocniejsze i najzdrowsze osobniki o wyjątkowo silnym charakterze. Fenotyp przodków kangali widoczny jest wyraźnie również we współczesnym wzorcu rasy.

Kangal to rasa, która dopiero od roku 2018 uznawana jest za odrębną i posiada wypracowany wzorzec. Z uwagi na bliskie pokrewieństwo, kangale łączone były przez długi czas w wykazie Międzynarodowej Federacji Kynologicznej (FCI) z rasą anatolian, czyli owczarkiem anatolijskim. Obecnie kangal widnieje w oficjalnym rejestrze FCI pod numerem wzorca 331 w grupie 2 – Pinczery i sznaucery, molosy, szwajcarskie psy górskie i do bydła oraz sekcji 2.2 – molosy typu górskiego. Zgodnie ze standardem wspomnianej federacji, rasa nie jest objęta próbami pracy.

Choć w Turcji kangale często wykorzystywane są jeszcze w swojej pierwotnej funkcji, czyli jako psy pasterskie do pilnowania zwierząt gospodarskich, tak poza krajem pochodzenia pełnią zwykle rolę psów towarzyszących. Dużą popularnością cieszą się szczególnie w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych.

Kangal, jak przystało na molosa górskiego, to potężny, znakomicie umięśniony pies o mocnej, ciężkiej budowie. Ma dużą, lecz proporcjonalną w stosunku do reszty ciała głowę i szeroką czaszkę, zwężającą się delikatnie ku nieznacznie zaznaczonemu stopowi. Kufa odznacza się tępym profilem, jest też wyraźnie krótsza niż czaszka. Oczy w kształcie migdała mogą przybierać barwę od jasno- do ciemnobrązowej – zgodnie ze wzorcem, powinny posiadać czarną obwódkę. Nos jest zawsze czarny, a stosunkowo niewielkie uszy koniecznie trójkątne i wiszące. Ogon tureckiego psa pasterskiego jest długi – sięga nieco za jego staw skokowy.

Sylwetka kangala jest zwarta i solidna, a jej postawność podkreślają dodatkowo mocne kończyny oraz gęsta, półdługa sierść. Charakterystyczne dla rasy są proporcje – prostokątny tułów jest wyraźnie dłuższy niż wyższy, a różnica ta sprowadzać się może nawet do 12%. Warto również zwrócić uwagę na wymiary klatki piersiowej – jej głębokość może stanowić nawet 50% wysokości psa w kłębie. Znamienna dla kangali jest również rozbieżność w zakresie linii profilu czaszki i kufy.

Dorosłe samce kangala mierzyć mogą od 72 – 78 cm przy wadze od 48 – 60 kg. Samice są wyraźnie mniejsze – ich wysokość w kłębie zwykle oscyluje w granicy 65 – 73 cm, z kolei waga w przedziale od 40 – 50 kg.

Szatę kangali tworzą dwie warstwy – gęsty podszerstek oraz solidnej grubości, twardy włos okrywowy. Długość sierści może zmieniać się w zależności od panujących warunków środowiskowych. Zwykle mieści się w granicy 3 – 7 cm.

Psy kangale występują wyłącznie w maści koloru beżowego. Akceptowalne są różne odcienie – od płowego do wilczasto-sobolowego. Obowiązkowym elementem umaszczenia są czarna maska oraz ciemne uszy. Dopuszczalne są niewielkie znaczenia w kolorze bieli na klatce piersiowej, łapach, stopach i końcówce ogona.

Kangale to psy o silnym charakterze – stanowcze i nieustraszone, dumne i niezależne. Są bardzo pewnie siebie i wyjątkowo odważne – i to w każdej sytuacji. Jak przystało na psy stróżujące i obronne, są wyjątkowo uważne, inteligentne i nieufne wobec obcych. Nie są ani groźne, ani agresywne.

Kangal to rasa psów wyhodowana do ochrony i pilnowania stada, przygotowana do ciężkiej i samodzielnej pracy nawet w ekstremalnych warunkach. Silnie zakorzeniony instynkt stróżowania wyraźnie wybrzmiewa w charakterze każdego przedstawiciela tej rasy. Kiedy kangal dostrzega zagrożenie dla swojego stada, terytorium lub właściciela, szybko i bez polecenia decyduje się interweniować. W stosunku do swojej rodziny kangal jest przywiązany i łagodny – także do dzieci. W przypadku nieprawidłowej socjalizacji lub wychowania może jednak wykazywać bardzo dominujące zachowanie.

Jak przystało na psa w typie molosa górskiego, zaliczanego zarazem do grupy psów pierwotnych, kangal to rasa wysoce predysponowana do długiego i zdrowego życia. Znakomite warunki fizyczne, znikome obciążenie chorobami oraz zdolność adaptacji do skrajnie odmiennych warunków (ekstremalnego chłodu i upału) – wszystko to sprawia, że turecki pies pasterski cieszyć się może dobrym zdrowiem przez lata.

Głównym problemem, z jakim kangale mogą się borykać z uwagi na spore gabaryty, są choroby ortopedyczne – w tym dysplazja stawów biodrowych czy choroba zwyrodnieniowa stawów. Z tego też względu, warto szczególną uwagę przyłożyć nie tylko do wykonywania regularnej diagnostyki, ale także samej profilaktyki. Wspierająco na stawy kangala zadziałają przede wszystkim suplementy dla psów z zawartością glukozaminy, chondroityny, kwasów omega czy kolagenu. Warto też zwrócić uwagę na jego miejsce do spania. Dobrym wyborem mogą być specjalne, ortopedyczne legowiska dla psów z pianką memory, które dopasowują się do wagi, odciążając przy tym stawy i kręgosłup.

Kangal turecki wymaga stanowczego podejścia oraz konsekwentnego wychowania od wieku szczenięcego. Pomimo tego, że poszukuje on kontaktu z człowiekiem, nie jest to pies łatwy w szkoleniu. Wizyta na zajęciach dla szczeniąt w szkole dla psów jest bezwzględnie konieczna w celu opanowania chodzenia na smyczy dla psów czy też podstawowych komend. Odpowiednio wcześnie rozpoczęte, przyjacielskie spotkania z innymi psami mogą przeciwdziałać naturalnemu brakowi zaufania u tej rasy wobec innych przedstawicieli gatunku. Jeżeli tak się nie stanie, turecki pies pasterski może wykazywać dominujące zachowanie w stosunku do obcych zwierząt – zwłaszcza wobec innych samców swojej rasy lub psów o zbliżonym fenotypie. Należy też mieć na uwadze, że szkolenie psa powinno być zawsze motywowane pozytywnymi skojarzeniami. Metody na zachęcenie kangala do współpracy mogą być różne. Należy przy tym uzbroić się w cierpliwość – w momencie, gdy niezależna natura bierze górę, nawet pochwała opiekuna czy ulubione przysmaki dla psa okazać się mogą niezbyt skuteczne.

Kangal turecki to pies o świetnej fizyczności, silny i wytrzymały.  Z tego też względu, potrzebuje dużo ruchu – długie spacery są dla niego absolutnym minimum i należy je uzupełniać także innymi formami aktywności. Duże znaczenie ma dla niego własne terytorium na zewnątrz – im większe, tym lepsze. Silne zakorzeniony instynkt stróżujący sprawia, że zdecydowanie nie jest to rasa, którą można bez obaw trzymać w mieszkaniu w bloku. Najlepszym miejscem do życia dla kangala będzie dom z dużym, odpowiednio zabezpieczonym ogrodem – nieustraszony kangal bez zawahania strzec będzie bowiem swojego terenu przed obcymi. Psów tej rasy nie zaleca się jednak trzymać w odosobnieniu na zewnątrz. Dobrze zsocjalizowany i wychowany kangal, to wierny i lojalny przyjaciel, który szuka bliskości i potrzebuje towarzystwa swojej rodziny. Izolacja i ograniczenie codziennego kontaktu z opiekunami wpłynie niekorzystnie na jego samopoczucie, a ponadto doprowadzić może do znacznych problemów behawioralnych.

Kangal nie należy do wymagających ras pod kątem żywienia. Podawać mu można zarówno gotowe, dobrej jakości karmy dla psów, jak i zdecydować się na ich samodzielne przygotowywanie w domu, pamiętając jednocześnie o uzupełnianiu posiłków odpowiednimi preparatami witaminowo-mineralnymi. Należy również pamiętać o zapewnieniu pupilowi stałego dostępu do wody – zwłaszcza w momencie, kiedy jego menu opiera się na suchych karmach dla psów.

Dieta kangala powinna dostarczać mu nie tylko energii, ale i wszystkich niezbędnych składników odżywczych na danym etapie życia. Żywienie powinno uwzględniać wiek i wagę psa, stan jego zdrowia oraz codzienną aktywność. Z uwagi na fakt, że kangal to pies rasy dużej, należy przypilnować, aby bezpośrednio po posiłku odpoczywał – zapobiegnie to niebezpiecznemu skrętowi żołądka. Warto zaopatrzyć się również w miski dla psów na podwyższeniu, które zapewnią mu łatwe i wygodne pobieranie wody i pokarmu.

Pielęgnacja psa rasy kangal nie jest skomplikowana. Wymaga jednak regularności – zwłaszcza, jeśli chodzi o szczotkowanie sierści. Aby nie dopuścić do pojawienia się kołtunów, kangala warto szczotkować co kilka dni, z kolei w okresie linienia – codziennie. W wyczesywaniu luźnego włosa z gęstej sierści dobrze sprawdzi się furminator lub pudlówka. Podczas zabiegu warto zwrócić uwagę na stan skóry psa oraz przejrzeć go pod kątem obecności zewnętrznych pasożytów. Kąpiel wymagana jest wyłącznie w sytuacji mocnego zabrudzenia. Do mycia zaleca się stosować wyłącznie specjalne produkty do pielęgnacji sierści psów.

Podobnie jak w przypadku innych ras, ważna jest regularna kontrola stanu oczu, zębów i pazurów. Aby nie dopuścić do pojawienia się problemów stomatologicznych, już od wieku szczenięcego należy przyzwyczajać psa do mycia zębów.

Cena kangala z rodowodem z profesjonalnej hodowli to zwykle koszt w granicach 5000 – 6000 złotych za szczenię. Może ona być jednak i wyższa – rasa ta wciąż należy do bardziej niszowych w Polsce. Wpływ na cenę za szczeniaka kangala będą miały ponadto również inne czynniki – przede wszystkim samo pochodzenie psa, w tym renoma hodowli czy przodkowie widniejący w rodowodzie.