Turecki van – charakterystyka rasy, żywienie, pielęgnacja

Turecki van (tur. van kedisi) jak wskazuje na to jego nazwa, pochodzi z Turcji z okolic jeziora Van – terenu położonego we wschodniej części kraju w rejonie Anatolii. To naturalna rasa, kształtowana przez lata przy znikomej ingerencji człowieka, ale za to przez specyficzne środowisko. Zmienne warunki pogodowe oraz konieczność łowienia ryb sprawiły, że koty tureckie vany mogą pochwalić się nie tylko znakomitym zdrowiem i odpornością – jako jedne z nielicznych spośród kotowatych nie boją się wody i doskonale pływają.

Chociaż vany tureckie zamieszkują rejon wschodniej Turcji od stuleci, do 1955 r. rasa ta była właściwie nieznana poza granicami kraju. W 1955 r. dwie Brytyjki zabrały do swojej ojczyzny parę kotów tej rasy i rozpoczęły hodowlę. Kot turecki van został po raz pierwszy uznany jako rodowodowy na Wyspach w 1969 roku. Międzynarodowa Federacja Felinologiczna (FIFe) oficjalnie uznała koty van za odrębną rasę w roku 1971 – początkowo w dwóch podstawowych odmianach barwnych, sześć lat później, we wszystkich, akceptowanych do dziś kolorach oznaczeń.

Turecki van, choć na pierwszy rzut oka w znacznym stopniu przypomina angorę turecką, różni się od niej pod wieloma względami. To duży, stosunkowo masywny kot półdługowłosy – co jest zasługą przede wszystkim muskularnej sylwetki, pełnej klatki piersiowej i mocnych kończyn (tylne są nieco dłuższe od przednich). Charakterystyczny dla rasy jest wydłużony tułów i okazały ogon. Dorosłe kotki rasy turecki van ważą średnio w granicy 5 – 6 kg, z kolei kocury osiągają najczęściej wagę 7 – 8 kg. Wysokość kotów van w kłębie zamyka się najczęściej w 35 – 40 cm.

Zgodnie ze standardem rasy, głowa tureckich vanów przyjmuje kształt zaokrąglonego trójkąta. Policzki powinny być dobrze zarysowane, czoło zaś zaokrąglone. Długi i prosty nos pozbawiony jest wyraźnego stopu – posiada jedynie niewielkie zagłębienie. Uszy kotów van osadzone są wysoko – szerokie u podstawy, zwężają się ku górze i posiadają nieznacznie zaokrąglone końce. Oczy są owalne i duże, delikatnie skośne w obu kącikach. Choć często widywana jest heterochromia tęczówki, koty tureckie vany mogą mieć także jednolite jej zabarwienie – jasnobursztynowe lub niebieskie.

Tym, co wyraźnie wyróżnia rasę na tle pozostałych, są łapy. Przestrzeń między poszczególnymi palcami wypełniona jest płatem skóry, pełniącym rolę… błony pławnej. Błona ta tworzy z kocich łap pierwszorzędne płetwy – to właśnie dzięki takiej budowie, tureckie vany są tak doskonałymi pływakami.

Drugim, charakterystycznym elementem wyglądu kotów van jest futro. Pozbawione jest ono podszerstka – tworzy je wyłącznie włos okrywowy. Wyjątkowe jest nie tylko jego umaszczenie, ale również struktura. Sierść nie chłonie wody, a zmoczona, bardzo łatwo wysycha. Jednocześnie jest niezwykle delikatna i jedwabista w dotyku. Jej długość i grubość zmieniają się wraz z porą roku – w czasie zimy futro jest dłuższe, gęstsze i lepiej chroni ciało przed chłodem. Latem z kolei sierść staje się rzadsza, cieńsza i krótsza. Warto zaznaczyć, że pomimo braku podszerstka, futro nie przylega ściśle do ciała.

Wzorzec rasy dopuszcza kilka typów umaszczeń. Akceptowalne są białe, czarne, niebieskie, kremowe i szylkretowe koty tureckie vany (pręgowane i gładkie).

Zdecydowanie najbardziej rozpoznawalnym umaszczeniem jest biała szata z rudawo-kasztanowymi oznaczeniami na głowie i ogonie. Jest ona na tyle charakterystyczna dla rasy, że zyskała nawet osobną nazwę – maść tego typu określa się jako „van pattern”. W przypadku tego rodzaju umaszczenia u tureckiego vana bardzo ważne są proporcje – oznaczenia powinny stanowić nie więcej jak 20% ubarwienia kota.

Turecki van to kot wyjątkowo towarzyski, łagodny i inteligentny. Jest aktywny, odważny, ciekawski i pełen energii. Uwielbia eksplorować otoczenie i zwiedzać wszelkie dostępne mu zakamarki. Jest bardzo rodzinny i komunikatywny – lubi głośno rozmawiać ze swoimi ludźmi, wydając przy tym szeroką gamę różnych dźwięków. Oprócz tego, van turecki uwielbia zabawę, zwłaszcza w wodzie. Z pewnością nie przejdzie obojętnie obok wanny czy miski wypełnionej wodą. Odpowiednio zmotywowany, z łatwością nauczy się różnych komend i sztuczek, ponieważ jest bardzo pojętny.

Turecki van to kot pewny siebie i łagodny, bardzo przyjaźnie nastawiony do otoczenia. Odpowiednio zsocjalizowany w hodowli, bez traumatycznych doświadczeń, jest śmiały i nie boi się obcych – częste wizyty gości w domu nie stanowią dla niego żadnego problemu.

Nieprzeciętny charakter czyni z niego doskonałego kota rodzinnego – również w domach, w których mieszkają dzieci. Choć turecki van jest związany z całą rodziną, szczególnie mocno przywiązuje się do jednej, wybranej osoby i pragnie jej towarzyszyć we wszelkich aktywnościach. Jest bardzo oddany. Potrzebuje czasu i sporej ilości uwagi. Nie lubi samotności. Kot van jest jednak otwarty nie tylko na ludzi, ale również inne zwierzęta. Nie wykazuje zachowań agresywnych. Ponadto jest bardzo tolerancyjny i cierpliwy, łatwo akceptuje psy, ale także innych przedstawicieli swojego gatunku.

Turecki van to kot bardzo ciekawski i aktywny. Decydując się właśnie na tę rasę, trzeba pamiętać, że zwierzę będzie wymagało nie tylko uwagi, ale i sporej ilości ruchu. Kot będzie chciał wejść dosłownie wszędzie – zwłaszcza, jeśli upatrzone przez niego zakamarki i kryjówki znajdą się wysoko nad jego głową.

Turecki van posiada silny instynkt łowiecki. Potrzebę polowania można w jego przypadku zaspokajać w zróżnicowany sposób. Dobrze sprawdzą się klasyczne zabawki dla kotów, takie jak wędki, piórka, myszy do zabawy i piłki. Kot van, słynący z zamiłowania do wody, pokocha w szczególności wodne zabawki – zwłaszcza, jeśli będzie mógł za nimi wskoczyć do wanny czy basenu.

Oprócz zabawy z kotem w domu, warto rozważyć wychodzenie z vanem tureckim na spacery na smyczy dla kotów. Sprawi mu to olbrzymią przyjemność, a jednocześnie pozwoli spożytkować nadmiar energii.

Ze względu na fakt, że turecki van jest niezwykle inteligentny, szybko odkrywa, jak otwierać drzwi, szafki czy pokrywy. Jeszcze przed przyjazdem kociaka z hodowli trzeba odpowiednio przygotować dom na jego przyjęcie. Szczególnie ważne jest właściwe zabezpieczenie okien – wystarczy chwila, by kierowany instynktem kot po prostu wyskoczył.

Van turecki potrzebuje większej przestrzeni. Zdecydowanie lepiej będzie czuć się w domu z ogrodem lub dużym mieszkaniu – zwłaszcza z dostępem do atrakcyjnie urządzonego, osiatkowanego balkonu. Z uwagi na zamiłowanie do przebywania na wysokości, należy przearanżować domową przestrzeń tak, by kot miał dostęp do wyżej położonych szaf i półek. Nie wymaga to wielu zmian – wystarczy wyposażyć się w ścienne półki dla kotów czy mostki, by stworzyć wspaniałą kociostradę. Niezbędnym elementem domowej przestrzeni będą także solidne drapaki dla kota. Turecki van doceni zwłaszcza te wysokie i dobrze rozbudowane, po których będzie mógł swobodnie skakać.

Van turecki to kot bardzo towarzyski. Nawiązuje silną więź z ludźmi i nie lubi być sam. Proza życia sprawia jednak, że mało kto może pozwolić sobie na nieustanne przebywanie ze zwierzęciem w domu – trzeba więc zapewnić mu towarzystwo, najlepiej w postaci drugiego kota.

Vany tureckie nie mają szczególnych wymagań żywieniowych. Podawać im można tak zwane komercyjne karmy dla kotów – mokre, suche lub gotowe mieszanki BARF – lub też przygotowywać samodzielnie posiłki. Decydując się na robienie jedzenia we własnym zakresie, pamiętajmy o właściwym zbilansowaniu diety. Konieczne staje się też włączenie suplementów dla kota – tak, aby pokryć jego całościowe zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze. Warto w tym temacie skonsultować się ze dietetykiem zwierzęcym. Specjalista pomoże w ułożeniu zdrowej i smacznej kociej diety, dopasowanej do indywidualnych potrzeb zwierzęcia.

Sięgając po mokre lub suche karmy dla kota rasy turecki van, pamiętać trzeba o ich właściwym dopasowaniu do jego wieku i stanu zdrowia. Poszukując karmy do codziennego podawania, która ma stanowić podstawę diety, wybierać należy produkty pełnoporcjowe. Karmy uzupełniające dla kotów posłużyć mogą jako urozmaicenie kociego menu lub nagroda.

W okresie linienia dobrym pomysłem może być włączenie do diety przysmaków dla kotów, które wspierają wydalanie połkniętej sierści i zapobiegają tworzeniu się kul włosowych. Specjalne pasty na odkłaczanie bardzo dobrze sprawdzić się mogą zwłaszcza w momencie, gdy u tureckiego vana występuje już poważny problem z zakłaczeniem. Naturalną profilaktyką będzie z kolei podgryzanie przez pupila trawy dla kotów.

Pomimo tego, że turecki van to rasa zaliczana do długowłosych, pielęgnacja sierści kota nie stanowi większego problemu. Pozbawione podszerstka futerko nie kołtuni się i nie wypada nadmiernie. Dla zachowania jego dobrego stanu, wystarczy wyszczotkować kota raz lub dwa razy w tygodniu. Wyjątkiem jest okres linienia, kiedy następuje wymiana sierści. Wówczas należy czesać kota van nawet codziennie. Zmniejszy to ilość połykanej przez kota sierści i zniesie konieczność częstego zbierania jej z podłogi czy ubrań.

Ważnym elementem opieki nad tureckim vanem jest ochrona przeciw pasożytom zewnętrznym. Regularnie trzeba kontrolować stan skóry, uszu i pazurów. Niezwykle istotna jest także dbałość o należytą higienę jamy ustnej. Już od samego początku warto przyzwyczajać kota do mycia zębów. Do zabiegu proponujemy stosować wyłącznie produkty do pielęgnacji i higieny dla kotów – specjalne pasty i szczoteczki, płyny lub chusteczki do czyszczenia do zębów.

Turecki van to naturalna rasa, ukształtowana na obszarze odznaczającym się wysoce zmienną pogodą. Specyficzne warunki zahartowały zwierzęta – co w połączeniu ze znikomą ingerencją człowieka w kształtowanie rasy zaowocowało wysoką odpornością, niskim obciążeniem genetycznym w zakresie chorób specyficznych dla rasy oraz długowiecznością.

Właściwie żywiony turecki van, otoczony miłością i dobrą opieką, dożyć może nawet 20 lat. Podobnie jak inne duże rasy kotów, van turecki osiąga pełną dojrzałość dość późno, a mianowicie w 3 – 5 roku życia.

Choć turecki van to rasa z natury zdrowa, wytrzymała i odporna, wiele zależy od tego, z jakiej hodowli pochodzi zwierzę. Aby mieć pewność zakupu nieobciążonego chorobami genetycznymi kota, który swoje pierwsze tygodnie życia spędził w zdrowym i przyjaznym środowisku, należy ze szczególną starannością dokonać wyboru hodowli. Ważne jest to, by była ona zrzeszona w odpowiedniej federacji, tj. uznawanej przez World Cat Congress (WCC).

Wydawany kociak tureckiego vana powinien posiadać czip i być wykastrowany. Istotny jest także komplet niezbędnych badań i szczepień, prowadzona dotychczas dokumentacja weterynaryjna, rodowód z emblematem federacji podlegającej pod WCC. Mały van turecki musi mieć również ukończone 12 tygodni, by móc trafić do nowego domu.

Cena tureckiego vana waha się od 3500 – 4000 złotych za kota z rodowodem. Trzeba jednak mieć na uwadze, że o ile sam zakup kocięcia z hodowli jest wydatkiem jednorazowym, tak koszty jego utrzymania będą stałe.

Oprócz konieczności zakupu niezbędnych rzeczy dla kota, wyżywienia go dobrej jakości karmą, istotna jest także opieka weterynaryjna. Van turecki powinien mieć regularnie wykonywane szczepienia, badania i zapewnioną ochronę przeciwko pasożytom – a wszystko to wiąże się z dodatkowymi kosztami, które zalecamy uwzględnić w domowym budżecie.