Koń trakeński – charakterystyka i najważniejsze informacje o rasie

Koń trakeński, znany również jako traken, to rasa koni pochodząca z terenów Dawnych Prus (obecnie obwód kaliningradzki). Jego korzenie sięgają XIII wieku. Protoplastą konia trakeńskiego, który dał podstawę do późniejszego utworzenia rasy, był schweiken – silny, pruski kuc spokrewniony z tarpanem, wykorzystywany przez Krzyżaków w roli konia wojskowego w okresie średniowiecza.

Właściwa hodowla koni trakeńskich rozpoczęła się w roku 1732. Za oficjalny początek uznaje się moment założenia przez Fryderyka Wilhelma I Pruskiego Królewskiej Stadniny Koni w Trakenach. To właśnie od tej miejscowości zaczerpnięto nazwę dla nowej, szlachetnej rasy wszechstronnie uzdolnionych wierzchowców. Ukształtowanie konia trakeńskiego znanego współcześnie nie nastąpiło jednak tak szybko. Nie było też proste – tak zwany „materiał hodowlany” obejmował bowiem aż 1100 koni (w tym 500 klaczy) różnych typów i ras, sprowadzonych z różnych państwowych hodowli. Dopiero po blisko 50 latach, pod koniec wieku XIX, za sprawą K. Lindenau’a, naczelnego koniuszego Stadniny, dokonano dokładnej selekcji sprowadzonych zwierząt i zaczęto profesjonalną hodowlę.

Konie trakeńskie poddawane były na przestrzeni lat krzyżówkom uszlachetniającym. Celem było uzyskanie mocnej i wytrzymałej rasy w typie wierzchowym o eleganckim wyglądzie. Trakeny łączono między innymi z ogierami pełnej krwi angielskiej. W okresie międzywojnia konie trakeńskie krzyżowano również z ogierami arabskimi.

Królewska Stadnina koni trakeńskich była prowadzona z sukcesami przez wiele lat. Zdecydowanie najbardziej znanym reprezentantem rasy był urodzony w roku 1899 ogier Perfectionist. W wyniku prowadzonych działań wojennych, 16 października 1944 konieczna była ewakuacja stadniny na Zachód. Niestety, z całej hodowli do Niemiec dotarła zaledwie niewielka część – mnóstwo zwierząt utonęło w Zalewie Wiślanym, wiele padło, sporo koni trakeńskich zagrabili też Rosjanie.

Hodowlę konia trakeńskiego wznowiono z pełną mocą w zachodniej części Niemiec w ciągu następnych lat. Do chwili obecnej to właśnie na tym obszarze rozwija się ona najprężniej. Patronat nad rasą sprawuje Niemiecki Związek Trakeński. Jego polski odpowiednik – Związek Trakeński w Polsce – działa w naszym kraju od 1993 roku.

Obecnie koń trakeński cieszy się dużą popularnością w wielu dziedzinach sportu jeździeckiego. Od 2022 roku uznawany jest także za część niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. To czyni go wyjątkowym na międzynarodowej scenie konnej – w Europie tylko Wiedeńska Dworska Szkoła Jazdy Hiszpańskiej i francuska szkoła jazdy konnej Cadre Noir w Saumur zostały uznane za niematerialne dziedzictwo kulturowe. Szkoły te nie posiadają jednak hodowli.

Konie trakeńskie do dziś są jedyną rasą koni wierzchowych hodowanych zgodnie z zasadami czystej hodowli. Zgodnie ze wzorcem rasy, krzyżować można wyłącznie konie pełnej krwi angielskiej i arabskiej oraz araby Shagya i angloaraby.

Koń trakeński imponuje swoim wyglądem. Harmonijna budowa, znakomite proporcje, smukła sylwetka z wyraźnie zaznaczoną muskulaturą – wszystko to sprawia, że traken prezentuje się szlachetnie i dostojnie. Średniej długości grzbiet jest mocny i delikatnie opadający, kłoda głęboka i wąska, pierś szeroka, brzuch podkasany. Kłąb jest krótki i wysoki, a zarazem doskonale zarysowany. Zad dobrze umięśniony. Kończyny silne, suche o mocnej kości.

Jak przystało na rasę gorącokrwistą, koń trakeński pochwalić się może nie tylko atletyczną sylwetką, ale także wysoko osadzonym ogonem. Charakterystyczna dla rasy jest głowa – z racji tego, że jest ona stosunkowo niewielka, wyraźnie eksponuje duże oczy oraz długą, mocno osadzoną szyję, nieznacznie wygiętą na kształt łuku. Elegancję trakena podkreśla nieznacznie połyskująca, jedwabista sierść. Włosie jest zdecydowanie bardziej skromne – grzywa i ogon są dość rzadkie i cienkie. Znamienny dla koni tej rasy jest brak szczotek pęcinowych.

Niemniej imponujące od sylwetki jest również samo umaszczenie – konie trakeńskie występują w praktycznie każdym kolorze i odcieniu. Najczęściej spotykana u koni tej rasy jest maść kasztanowa i gniada, najrzadziej natomiast srokata. Jej występowanie nie stanowi jednak podstawy do wykluczenia danego osobnika z programu hodowli.

Pod względem rozmiarów, koń trakeński należy do raczej średniej wielkości koni gorącokrwistych. Dorosłe osobniki osiągają zwykle od 160 do 175 cm wysokości w kłębie przy wadze oscylującej w granicach 550 – 600 kg.

Koń trakeński wyróżnia się na tle pozostałych ras swoim niezwykłym temperamentem. Pomimo imponującej fizyczności, wytrzymałości i siły, charakteryzuje się spokojnym oraz łagodnym usposobieniem. Jest jednak przy tym pewny siebie, a także odważny. Mylący może być też jego dystyngowany wygląd – traken jest bardzo przyjazny i otwarty na człowieka.

Koń trakeński wykazuje naturalną chęć do pracy. Jest wszechstronnie uzdolniony, a przy tym bardzo pojętny i posłuszny. Chętnie uczy się nowych rzeczy. Jego zrównoważony charakter sprawia, że znakomicie sprawdza się w wielu różnych dyscyplinach – w tym dla początkujących jeźdźców.

Koń trakeński odznacza się niezwykle płynnym, eleganckim i sprężystym chodem. Szczególnie wyróżniający się jest kłus: tak zwana faza zawieszenia, w której żadna noga nie ma kontaktu z podłożem, jest wyraźnie rozpoznawalna i przez to wyjątkowa. Żadna inna rasa koni nie kłusuje tak dystyngowanie i energicznie – co predysponuje trakeny do odnoszenia sukcesów w rozmaitych konkursach ujeżdżania.

Konie trakeńskie są także wyjątkowo szybkie, przez co doskonale sprawdzają się również w wyścigach. Odpowiednio wyszkolone bardzo często nie mają sobie równych w skokach przez przeszkody. Wszechstronne umiejętności sprawiają, że trakeny bardzo często biorą udział w wymagających zawodach WKKW.

Koń trakeński to uzdolniony sportowiec. Zrównoważony charakter, gotowość do pracy i wytrzymałość sprawiają, że znakomicie sprawdza się w wielu dyscyplinach. Trzeba jednak mieć na uwadze, że charaktery i predyspozycje zwierząt są różne – nie każdy koń tej samej rasy będzie się jednakowo nadawał do wszystkiego.

Koń trakeński może być hodowany w boksie lub w otwartej stajni. Trzymając go na zewnątrz warto pamiętać, że nie ma on tak grubej zimowej sierści jak konie innych ras – przykładowo, haflinger, kuce szetlandzkie czy kuce walijskie. Z tego względu, zabezpieczenie trakena przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi jest konieczne, zwłaszcza gdy mowa o niskich temperaturach.

Aby chronić konia trakeńskiego przed deszczem i wiatrem wystarczy zadaszone pomieszczenie. Ze względu na dużą potrzebę ruchu ważne jest również zapewnienie wystarczającej przestrzeni oraz odpowiedniej ilości paszy dobrej jakości.

Jak wszystkie zwierzęta tego gatunku, konie trakeńskie nie lubią być same. W zamkniętym pomieszczeniu należy zadbać o to, aby zwierzęta ze stada miały regularny kontakt z innymi zwierzętami – czy to na wybiegu, na padoku, czy na wspólnej przejażdżce. Najważniejsze jest to, żeby konie trakeńskie miały możliwość zaspokojenia podstawowej potrzeby kontaktu społecznego. To samo dotyczy ruchu. Chodząc razem z nimi na spacery można jednocześnie wzmacniać więź koń-opiekun.

Średnia długość życia konia trakeńskiego oscyluje w granicy 25 lat. Pomimo tego, że rasa cieszy się dobrym zdrowiem i ogólną sprawnością, narażona jest na choroby genetyczne. Do najczęściej występujących zaliczają się abiotrofia móżdżku, zespół ciężkiego złożonego niedoboru odporności oraz syndrom lawendowego źrebaka.

Aby upewnić się, że koń trakeński nie jest obciążony genetycznie, należy ze szczególną starannością dokonać wyboru hodowcy. Już od najmłodszych lat traken powinien być żywiony wysokiej jakości paszą i odpowiednio suplementowany. Niezbędna jest także stała opieka weterynaryjna oraz regularne badania.

Średnia cena konia trakeńskiego oscyluje w granicy kilkudziesięciu tysięcy złotych. Oferty mogą być jednak znacznie wyższe. Wpływ na ostateczną kwotę ma wiele czynników – począwszy od wieku, płci i poziomu wyszkolenia, przez umaszczenie i temperament, aż po samo przeznaczenie konia. Niemniej ważna jest renoma hodowli oraz sukcesy wystawowe rodziców.

Pochodzący z dawnych Prus Wschodnich koń trakeński może pochwalić się długą, sięgającą XIII wieku historią. Właściwe kształtowanie się rasy nastąpiło jednak dopiero w wieku XVIII – na bazie stada koni o różnej charakterystyce, po przeselekcjonowaniu ich i umiejętnym pokierowaniu hodowlą, uzyskano z biegiem lat wzorcowego trakena: konia szlachetnego i nad wyraz wszechstronnego, chętnie współpracującego z człowiekiem. Skoki, ujeżdżanie, WKKW, rajdy konne czy przejażdżki bryczką – dla koni trakeńskich nie ma ograniczeń. Znakomicie sprawdzą się praktycznie w każdej dyscyplinie.

Sprawdź nasze pozostałe poradniki o psach, kotach, ptakach i innych małych zwierzętach.