Border collie – opis rasy, opieka, szkolenie

Border collie należy do I grupy Fédération Cynologique International (FCI), tj. do psów pasterskich i zaganiających, a dokładniej I sekcji tej grupy, czyli psów pasterskich. Rasę obowiązują próby pracy.

Border collie to rasa wywodząca się z regionu Country Border, terenu leżącego na pograniczu Anglii i Szkocji – do czego też nawiązuje pierwszy człon jej nazwy. Wiele źródeł wskazuje jednak, że jej najstarsi, znani przodkowie nie byli rdzennymi mieszkańcami wyspy, lecz przybyli na nią wraz z legionami rzymskimi w czasach Cesarstwa Rzymskiego. Psy te wykorzystywane były do pilnowania i zaganiania zwierząt gospodarskich. W późniejszym czasie, wraz z przybyciem Wikingów, psy te krzyżowane były z przybyłymi wraz z najeźdźcami czworonogami w typie szpica, nieco mniejszymi i bardziej zwinnymi.

Z czasem krzyżówki te doprowadziły do wykształcenia się pracującego owczarka (z ang. working sheepdog) o znakomitych zdolnościach do pilnowania i zaganiania stada. Z końcem XIX wieku rozpoczęto celową hodowlę psów w tym typie. Protoplastą rasy współcześnie znanej właśnie jako border collie był pies Old Hemp – champion wielu edycji organizowanych zawodów dla psów pasterskich, tak zwanych „Sheepdogtrails”.

Terminu „border collie” użyto po raz pierwszy w roku 1915. W 1976 FCI uznała psy border collie za samodzielną rasę.

Border collie to średniej wielkości pies o atletycznej, harmonijnej budowie i eleganckiej linii sylwetki. Jest silny i wytrzymały, ale zarazem pełen gracji i klasy. Dorosły osobnik w kłębie osiągnąć może maksymalnie 55 cm i 52 cm – odpowiednio w przypadku samców i samic – przy masie nieprzekraczającej 20 kg i 19 kg.

Sierść psów tej rasy składa się z dwóch warstw – gęstego podszerstka oraz krótkiej lub półdługiej okrywy włosowej. Zgodnie ze wzorcem, umaszczenie psa border collie może przybierać różne odmiany barwne.

Psy border collie występują w wielu kombinacjach kolorystycznych. O tym, jakie wybarwienie okrywy włosowej zyska szczenię, decydują naturalnie geny jego rodziców. Obecnie wyróżnić można aż ponad sto barwnych odmian border collie. Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie warianty maści są zaakceptowane przez FCI. Niedopuszczalne (i to przez różne organizacje kynologiczne) są przede wszystkim takie wybarwienia, w którym dominuje biel.

Najczęściej występującym umaszczeniem psów border collie jest czarno-biały. Do innych, popularnych odmian barwnych, zgodnym ze wzorcem tej rasy, zaliczają się między innymi blue merle, rudo-biały, czekoladowy (biało-brązowy), czekoladowy marmurkowy (chocolate merle), czerwony trójkolorowy (red tricolour) czy niebiesko-biały (rozjaśniony czarno-biały). Typowe dla rasy psów border collie są również tak zwane podpalenia – czyli plamki na sierści o podpalonym, brązowo-rudym kolorze. Zwykle występują na pysku, w okolicach oczu, brwi i uszu. Mogą pojawić się także na fragmentach łap czy bokach kufy.

Border collie to niezwykle inteligentna i bystra rasa o nadzwyczaj żywiołowym temperamencie. Oprócz niegasnącego zapału do pracy, psy border collie zachwycają także innymi cechami – są towarzyskie, radosne, przyjacielskie, zawsze skore do zabawy i aktywności. Oddane, a także zapatrzone w swojego właściciela, potrafią nie odstępować go na krok. Dzięki wysokiej inteligencji, psy tej rasy są wyjątkowo pojętne, kiedy idzie o tresurę czy naukę nawet trudnych sztuczek. Są bystre i sprytne, ale potrafią też być uparte.

Border collie to psy, które muszą mieć zajęcie. Dominującymi cechami, silnie zaznaczającymi się w ich charakterze, są wyraźny instynkt pasterski i potrzeba pracy. Prawidłowo zsocjalizowane i otoczone dobrą opieką, są tolerancyjne wobec innych zwierząt, dzieci i obcych.

Rasa psów border collie wymaga właściwego żywienia, dostosowanego do indywidualnych potrzeb danego osobnika. Dieta powinna uwzględniać wiek i stan zdrowia psa, a także poziom aktywności. Należy zadbać o to, by zaspokajała ona dzienne zapotrzebowanie na wszystkie składniki odżywcze i energię, a zarazem uwzględniała ewentualne restrykcje oraz preferencje smakowe.

Z uwagi na fakt, że border collie to szczególnie żywiołowa i aktywna rasa, podawana karma dla psa powinna zawierać wysoką ilość białka. Pozwoli to na zachowanie dobrego stanu intensywnie eksploatowanego układu ruchu, w tym mięśni, kości i stawów. Ważną rolę w diecie odgrywają również tłuszcze. Dostarczają największej ilości energii, są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a ponadto podnoszą walory smakowe pokarmu.

Przy wyborze karmy dla psa trzeba zwrócić uwagę na skład – dobrze, gdyby znalazły się w niej składniki wspierające zdrowie stawów jak kwasy omega-3, kolagen, glukozamina czy chondroityna. Opcjonalnie, dietę można tymi składnikami uzupełnić, stosując odpowiednie suplementy dla psa.

Żywienie psa border collie oprzeć można na mokrej lub suchej karmie dla psa bądź BARFie. Dzienną ilość pokarmu warto podzielić na mniejsze porcje, dzięki czemu układ trawienny psa nie będzie obciążony jednym, dużym posiłkiem.

Warto pamiętać, że choć border collie mają zwiększone zapotrzebowanie na energię, dzienną podaż karmy należy kontrolować i dostosować odpowiednio do aktywności. Szczeniaki, zwierzęta intensywnie trenujące lub pracujące, wymagać będą bardziej kalorycznego pokarmu lub po prostu większej jego ilości niż te, które prowadzą spokojniejszą egzystencję jako psy rodzinne. Ważne jest też to, aby wszelkie dodatkowo podawane przysmaki dla psa, odliczać od dziennej racji pokarmowej.

Pielęgnacja sierści psów border collie nie jest zanadto wymagająca. Aby utrzymać ją w dobrym stanie, wystarczy w zasadzie regularne szczotkowanie. Najlepiej wykonywać je minimum dwa razy w tygodniu – taka częstotliwość pozwoli usunąć nadmiar podszerstka i martwe włosy oraz zapobiegnie plątaniu się sierści. Do ewentualnego rozplątywania kołtunów bardzo dobrze sprawdzi się grzebień, z kolei do wyczesywania sierści – pudlówka. Sporadycznie koniecznym może okazać się trymowanie długich partii sierści.

Rasa psa border collie nie wymaga częstych kąpieli. Mycie sierści przeprowadza się wyłącznie w sytuacji, gdy jest ona brudna lub na wyraźne wskazanie lekarza weterynarii – np. w razie dermatologicznych schorzeń.

Regularnej kontroli wymagają natomiast oczy, uszy i łapy psa – w szczególności pazury. Z uwagi na skłonność psów border collie do odkładania się kamienia, ważne jest również systematyczne sprawdzanie stanu dziąseł i zębów.

Wychowywanie psa border collie wiąże się poświęcaniem mu uwagi już od wieku szczenięcego, minimum 3 – 4 godziny dziennie. Intensywne szkolenie powinno być przeplatane beztroską zabawą i spokojniejszymi spacerami – tak, aby pies już od małego przyzwyczajał się nie tylko do aktywności o różnym poziomie intensywności. Tresura powinna być konsekwentna, ale zarazem pełna troski i miłości. Psy tej rasy mają bowiem wrażliwy charakter, przez co jakakolwiek presja czy przymus przynieść mogą efekt przeciwny do zamierzonego.

Przy wychowywaniu psa warto skupić się na koncentracji i oswojeniu się z otoczeniem, aby nieco utemperować zwierzę. Wbrew pozorom, psy border collie może dobrze odnaleźć się i w domu z ogrodem, i w mieszkaniu. Kluczową sprawą jest zapewnienie psu dostatecznej ilości ruchu i zajęć.

Duża dawka ruchu to podstawa, lecz do codziennego harmonogramu dnia trzeba włączyć również i takie aktywności, które dostarczą bodźców stymulujących jego intelektualny rozwój. W tym zadaniu pomóc mogą między innymi różne inteligentne zabawki dla psów.

Zaspokojenie instynktu pasterskiego, potrzeby pracy i ruchu sprawią, że border collie będzie nie tylko oddany, ale i praktycznie bezproblematyczny. Codzienne ćwiczenia nie powinny kończyć się na rekreacyjnym spacerze. Ze względu na swoje cechy szczególne, border collie potrzebuje naprawdę sporej dawki ruchu.

Psy tej rasy są wyjątkowo aktywne i wręcz stworzone do uprawiania psich dyscyplin sportowych, takich jak agility czy obedience. Warto też wiedzieć, że szczególnym zamiłowaniem darzą one… błoto (w którym uwielbiają się taplać!) i wodę. Dobrze więc wyposażyć się w różne zabawki – nie tylko klasyczne frisbee i zabawki do rzucania dla psów, ale też specjalne piłki czy inne gadżety do wody. Do szkolenia i psich dyscyplin sportowych przydadzą się z kolei akcesoria treningowe dla psa.

Podkreślmy, że nawet żywiołowy i kipiący energią pies border collie, potrzebuje przerwy na odpoczynek i regenerację. Wygodne legowisko dla psa jest więc podstawą w domu.

Border collie to względnie zdrowa i wytrzymała rasa psów. Średnia długość ich wieku oscyluje w granicy 12 – 13 lat. Osobniki wywodzące się z dobrej linii hodowlanej, nieobciążone genetycznie i otoczone właściwą opieką dożyć mogą nawet 18 lat.

Jak każda inna rasa psów, także i border collie mają predyspozycje do określonych schorzeń. Wśród nich znajdują się przede wszystkim wrodzona choroba narządu wzroku, czyli anomalia oczu collie (CEA), dystrofia rogówki, pierwotne zwichnięcie soczewki (PLL), dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, choroby neurologiczne czy nadwrażliwość na niektóre leki.

Szczególne predyspozycje do chorób narządów zmysłów wzroku i słuchu wykazują psy border collie merle, czyli osobniki o marmurkowym umaszczeniu. Czynnik ten może mieć znaczący negatywny wpływ na zdrowie psów tej rasy – prowadzić między innymi do ślepoty i głuchoty, a także do skrócenia średniej długości życia. Dotyczy to w szczególności szczeniąt, których oboje rodzice są nosicielami genu merle.

Zakup border collie, musi być przemyślany. Psy tej rasy mają wysokie wymagania i z tego też względu zdecydowanie nie są polecane osobom początkującym. Nie wystarczy ich po prostu „wymęczyć” – potrzebują one dużej dawki ruchu, ale i stymulacji umysłowej. Ważne jest też to, by dbać o urozmaicenie zajęć, gdyż psy te często szybko się nudzą.

Trzeba też pamiętać to, że psy border collie wymagają sporo uwagi i zaangażowania właściciela – zarówno z uwagi na silny instynkt pasterski, żywiołową naturę, jak i mocne przywiązanie do swojego człowieka. Niedostateczne zaangażowanie właściciela w opiekę nad psem, może prowadzić do problematycznych zachowań w życiu codziennym, jak na przykład próby „zagonienia” rowerzystów, spacerowiczów lub dzieci.

Biorąc pod uwagę powyższe, rasa border collie idealnie sprawdzi się przede wszystkim dla osób mających doświadczenie w wychowaniu psów – najlepiej prowadzących sportowy tryb życia. Wysokie zapotrzebowanie na ruch i aktywność w ciągu dnia sprawiają, że psy te doskonale odnajdują się w roli czworonożnych towarzyszy wspólnych treningów na świeżym powietrzu. Świetnie sprawdzają się także w profesjonalnej pracy – jako mistrzowie zaganiania na pastwisku, psy ratownicze, tropiące, w dogoterapii czy sportowcy w różnych, psich zawodach.

Czy rasa ta nada się jako pies dla rodziny? Border collie uwielbia zabawę i szuka bliskości swoich właścicieli – z tego względu jest bardzo pożądany jako pies rodzinny. Niemniej jednak, ze względu na swój zapał do pracy, dużą potrzebę ruchu, spryt i niekiedy uparty charakter, wymaga on czasu i konsekwentnego wychowania. Dotyczy to w szczególności tych psów border collie, które są specjalnie hodowane do użytku, czyli jako psy pracujące.

Znajdź najlepsze produkty dla swojego Border!

Do produktów dla psów